Verbinding rond de buurtvuurplaats

Door Trijntje de Haan

Ik hanteer de leefregels om gezond te leven:

  • goed eten – V
  • alle vitaminen – V
  • loopje gedaan – V
  • iets leuks gedaan – V

Toch bleef dat gevoel van leegte. Het was kennelijk niet genoeg om leuk te leven.
Ik had iets anders nodig – iets dat zin aan mijn leven kon geven.

Van vinken naar vonken

In 2008 was het keerpunt. Ik bezocht het eigentijds festival in Vierhouten. Er brandde een vuur, vier dagen en nachten. Dat werd een plek om naar toe te gaan tussen de andere activiteiten door. Je hoeft er niets. Gewoon daar zijn was voldoende. Toen ik thuiskwam vroeg ik me af: waar is hier eigenlijk de vuurplaats? De vuurplaats als deel van een gemeenschap wilde ik nieuw leven inblazen. Op een veld in de buurt organiseerden we een vuuravond. Twee vuurkorven en wat planken rondom als zitplek. In de jaren daarna is dit initiatief ontwikkeld tot de eerste buurtvuurplaats. Nu weet ik waarom dit besluit een keerpunt was voor mijn levensgeluk.

Betekenisvolle verbindingen

‘Van geluk naar betekenis’. Dat is de titel van het boek van Emily Esfahani Smith. Ze stelt dat niet geluk, maar betekenis het leven de moeite waard maakt. Ze noemt vier pijlers voor een zinvol leven. 1. Ergens bij horen. 2. Een doel hebben dat ons motiveert iets aan de wereld bij te dragen. 3. Een verhaal over je leven kunnen vertellen, waardoor ervaringen samenhang en betekenis krijgen. 4. Transcendentie, ervaringen waardoor je boven het alledaagse uitstijgt. Kortgezegd: een zinvol leven is een gelukkig leven. Dit gaf me inzicht in het tevreden gevoel dat ik heb na een buurtvuuravond. Alle vier aspecten komen aan bod bij de buurtvuurplaats.

oikos

waar je deel van uitmaakt,

zo vanzelf als de lucht die je inademt,

het gras waarop je loopt,

de mensen die je omgeven.

zo vanzelf, zo deel van ons,

hier ben je thuis.

Erbij horen

Ik hoor ergens bij. Namelijk bij de mensen aanschuiven bij het vuur. Een relatie die betekenis heeft. Omdat je buurtgenoten bent, maar ook omdat je ervoor kiest om je te verhouden tot die ander. Wie bij het vuur aanschuift, maakt daarmee deel uit van elkaars directe omgeving. Je laat zien: ik ben hier ook voor de ander. Je hoeft elkaar niet dagelijks te zien, om toch verbondenheid te ervaren. De Afrikaanse term Ubuntu geeft het goed weer: een web van subtiele draden waarmee we ons verbonden weten met anderen.

Bijdrage aan een hoger doel

Wees de verandering die je in de wereld wilt zien. Deze zin heeft me aangezet om heel dichtbij te beginnen en binnen de mogelijkheden die voor mij beschikbaar zijn.
Samenhang terugbrengen was en is voor mij de reden om de buurtvuren verder te ontwikkelen. Het leven in vrijheid en individuele keuzes is een groot goed, maar leidt in de praktijk ook tot fragmentatie. Op de ene plek woon je, in een andere stad of zelfs in een ander land werk je. De sportschool is in een dorp verderop. De school van de kinderen is dan wel in de buurt, maar de leraren komen uit andere dorpen en steden. Zo is elk leven opgebouwd uit geïsoleerde leefgebieden. Op persoonlijk niveau, in een gezin of in de buurt.
Ik wilde een aantal levensgebieden laten overlappen. Door dichtbij huis te beginnen is de kans groter dat er meervoudige verbindingen ontstaan. Dus de buurman wordt een vuurman. De vrouw in de rij bij de kassa, heb je een keer eerder ontmoet, bij het vuur. Anonieme wijkdelers worden langzaam maar zeker bekende gezichten.

Deel van groter geheel

Transcendentie, opgaan in een groter geheel, los van je ego. Zoals gebeurde met Ali. Op een ochtend was ik bij de vuurplaats om lampjes op te hangen. Ali liep langs en vroeg of er een feest was. We kenden elkaar nog niet, hoewel we in dezelfde straat wonen. Ik vertelde over de vuuravond. Hij zei: Waarom weet ik dat niet? Die avond schoof hij aan. Met een houten stoel en een tasje met een drankje. Toen begon het: hij ging zitten, armen wijd, handen leunend op zijn knieën. Met luide stem liet hij van zich horen. Meningen over dit land, zijn land, de normen, de regels en het verval van waarden. Hij zat op zijn praatstoel en liet zich gelden. Een maand later kwam hij weer. Zette zijn stoel neer in de kring en ging zitten. Luisteren. In het vuur kijken. Profileren was niet meer nodig. Hij was er. En dat was genoeg.

Dit gebeurt rond het vuur als je verder niet zoveel doet. Dan verdwijn je een beetje. Je ego wordt een beetje stil. Het is even allemaal niet nodig. Net als het rondhangen in de huiskamer van een groot gezin. Je wordt even niet aangesproken als consument. Even niet als collega, even niet als partner, zelfs niet als buur. Gewoon zijn. Je gaat een beetje op in de omgeving.
Een aspect van de buurtvuurplaats is de natuur die haar omringt. Het grote geheel waar we deel van uitmaken, is de natuur, het leven in alle verschijningsvormen. Buiten, in de natuur merk je dat je deel uitmaakt van dit geheel.

Remedie

Hiermee heb ik mijn eigen therapie ontdekt. Een remedie tegen zinloosheid, fragmentatie, en daardoor gevoel van leegheid. Het woord remedie vertaal ik als Re-Medi, Re – terug, Medi – midden. Terug naar het midden. Dit kan betekenen dat er iets bij moet, of juist dat er iets af moet. Terug gaan naar waar het nog werkte.
Elke stap die ons van verbinding wegleidt, is de zelfde stap die ons terugleidt, maar dan in omgekeerde richting. De oplossing voor eenzaamheid is niet een robot die vraagt hoe het met je gaat. Maar een stap richting menselijk contact, terug naar waar er nog wél verbinding was. De Boeddha-natuur is een sprekend voorbeeld. De kalme aard van het leven zelf is altijd aanwezig. Maar soms raakt ze overstemd door onrust, gedachten, commotie. Hoe kom je terug bij de Boeddha natuur? Door nog meer gedachten en onrust te creëren? Nog meer actie? Nee, door juist de gedachten een voor een te laten voor wat ze zijn, te gaan liggen op de grond. Te ademen, en meer niet. Iets laten, in plaats van iets doen.
Als het om verbinding gaat: zoek elkaar weer op. In levende lijve. Simpel. Zo simpel.

Ook in de winter?

Dit vragen mensen als we zeggen dat we elke maand rond het vuur zitten. Juist in de winter, vuur, warmte, bij elkaar komen in het donker, de werking daarvan ervaar je juist in de winter. Het heeft ook wel iets, tegen de wind en de kou in, een vuurtje proberen aan te maken. Buiten in het donker een warme plek creëren, voor elkaar en de anderen die misschien wel, misschien niet komen. Zelfs als je niet gaat, kun je je ermee verbinden. Je weet: daar op de vuurplaats is leven, het buurtvuur gaat door.
De winter en de zomer hebben een heel verschillend karakter. De elementen ervaren zoals ze op dat moment zijn. Juist daardoor is het elke keer verschillend. En uiteraard doordat je vooraf niet weet wie er aanschuift en wat ze inbrengen qua verhaal, aanwezigheid, of spullen die nodig zijn bij het vuur. Tot slot de woorden van Harm, onze vaste vuurman: ‘Ik geloof zeker dat we er als mensheid op vooruit gaan als dit een gewoonte wordt in de maatschappij.’ Daar sluit ik me bij aan.

Dit artikel is geplaatst in PSC-magazine 2018 editie 5.

Buurtvuurplaats

Een plek om samen te komen rond het vuur. Het maakt deel uit van een buurt, wijk of dorp. De buurtvuren zijn vaste momenten waar mensen aanschuiven rond het vuur. Wat je nodig hebt aan eten of drinken, neem je zelf mee. Je komt en gaat op je eigen tijd. Er is geen programma of geleide activiteit.
De eerste buurtvuurplaats is in Beijum, een wijk van Groningen. Naar dit voorbeeld is in Lewenborg de tweede buurtvuurplaats ontstaan met maandelijks een buurtvuur.

Stichting Buurtvuur maakt zich sterk voor de Buurtvuurplaats als volwaardig onderdeel van een buurt. Ontmoetingsplek, plek om cultuur met elkaar te delen, een plek om zinvolle verbindingen aan te gaan, met de omgeving en de mensen. We inspireren anderen om op deze inclusieve manier mensen in de buurt met elkaar te verbinden. Elke buurt zijn eigen vuurplaats.

Het Buurtvuur zien we als structureel middel om lokaal van onderaf het vertrouwen in elkaar te versterken. Vertrouwen als basis waarop een gemeenschap verder kan uitgroeien.

Kernwoorden zijn: inclusief, bijdragen en meedoen vanuit eigen kracht, verbinding en zingeving in de eigen buurt.

www.buurtenrondhetvuur.nl