‘Je moet bereid zijn om echt te luisteren naar elkaar ’

Susan en Rolf Eikenhout

Als de relatie wat minder vlotjes verloopt, zijn stellen tegenwoordig geneigd de moed maar op te geven. (Echt)paren doen zichzelf hiermee tekort. Wij ontdekten ooit zelf dat het de moeite waard is om een relatie een nieuwe kans te gunnen. Daar moeten echter dan wel beide partners de verantwoordelijkheid voor nemen en beiden aan dezelfde kant van het probleem gaan staan.

Ben je bereid te investeren in de relatie of ben je in je achterhoofd na jarenlang bij elkaar te zijn geweest, eigenlijk al bezig met vertrekken? Dit is de eerste vraag die wij op tafel leggen als we in gesprek gaan met een stel.
Wij, Susan en Rolf Eikenhout, begeleiden ruim 10 jaren paren, die elkaar geleidelijk aan zijn kwijt geraakt. Bij ons vinden ze de veilige omgeving om hun problemen onder ogen te zien.

Het is anno 2017 blijkbaar niet ‘in’ om als (echt)paar professionele hulp te vragen als de relatie in het slop is geraakt. Huisartsen verwijzen (echt)paren met problemen naar ons door. Ook internet is een goed hulpmiddel. Maar de laatste jaren zien we dat het steeds minder vaak voorkomt dat paren naar een begeleider stappen om te vragen om hulp. Is het schaamte? Of is het toch al te laat?
Rolf trekt in dit verband een parallel met de arbeidsmarkt. ,,Vaste banen komen steeds minder voor. Als werknemer moet je het doen met een contract voor bepaalde duur. Met als gevolg dat mensen in deze tijd van de ene baan naar de andere hoppen.’’ Bij de huwelijksmarkt gaat het volgens hem net zo. “Susan en ik waren vorig jaar veertig jaar getrouwd. Zulke langdurige relaties zijn momenteel meer uitzondering dan regel. Mannen en vrouwen die het jawoord aan elkaar geven, haken af als ze moeilijkheden tegenkomen in het leven en elkaar daarin niet meer kunnen vinden.’’

De cijfers spreken in dit verband voor zich. Meer dan een derde van de mensen die samen in het (huwelijks)bootje zijn gestapt, gaan na verloop van tijd uit elkaar. En ja, soms zijn er ook gegronde redenen. Het heeft geen zin om relaties (in welke vorm dan ook) te willen redden die op voorhand al reddeloos verloren lijken te zijn. Van hele dagen achtereen ruzie met elkaar maken of leven in een oorverdovende stilte, daar worden de partners, laat staan hun kinderen, natuurlijk ook niet blij van. Maar het is toch een teken aan de wand dat advocaten op dit moment gouden tijden doormaken, terwijl mediators brodeloos lijken te raken.

Verliefd worden om daarna met elkaar een relatie aan te gaan, is één ding. Maar daarna komt het er volgens Susan op aan om de relatie in stand te houden. En dat gaat niet vanzelf. “Je moet bereid zijn echt te luisteren naar elkaar. Vertel wat de behoeften zijn van jezelf. En informeer vooral ook naar de behoeften van de ander”. Verliefd worden, trouwen en (soms) samen kinderen krijgen is het bekende patroon bij huwelijken en andere vormen van relaties. In de eerste zes tot acht jaar dat je bij elkaar bent, hebben ouders het zo druk met hun werk, het verzorgen van de kinderen en sociale verplichtingen, dat ze nauwelijks tijd hebben om bij zichzelf en hun relatie stil te staan. Maar dat geldt ook voor relaties zonder kinderen, waarbij de partners volledig worden opgeslokt door werk. Dan komt het voor dat paren samen tot de conclusie komen dat ze elkaar na die eerste jaren zijn kwijtgeraakt. Die constatering hoeft geen reden te zijn om te wanhopen. Laat staan om onmiddellijk uit elkaar te gaan. Probeer samen eerst het probleem onder ogen te zien. Hoe komt het dat je je niet meer prettig voelt in de relatie? Er moet dan ruimte en veiligheid komen om gevoelens van onvrede te formuleren en te uiten naar elkaar. Echt luisteren naar elkaar. Eerst de ander leren begrijpen en daarna pas begrepen worden. In die ontmoeting ligt vaak het begin van een oplossing.

De man is volgens Rolf doorgaans geneigd, om in de verdediging te gaan. “Een reactie in de trant van: Moet je zien hoe ik me inspan voor het gezin? Ik ga toch iedere zaterdag met de kinderen naar het sportveld en help toch al mee in de huishouding en de tuin en de administratie? Veel mannen zijn bovendien geneigd meteen een oplossing aan te dragen voor het probleem dat hun partner te berde brengt. Een man doet er verstandiger aan eerst eens geduldig te luisteren naar zijn vrouw. Echt luisteren getuigt ervan dat je je vrouw serieus neemt. Pas dan voelt zij zich gehoord. Dat kan het begin zijn van de oplossing.’’

Andersom zijn er ook leerpunten voor de vrouw. Susan:” Veel vrouwen zijn geneigd voortdurend te praten, waardoor de man amper de kans krijgt onder woorden te brengen wat bij hem leeft. En ze willen vaak, koste wat het kost, ook de touwtjes stevig in handen te houden om vervolgens te klagen dat de partner niks doet. Als professionele hulpverleners ondersteunen wij beide cliënten om zo samen zicht te krijgen op de aanwezige problemen”.
Ook gedurende onze eigen veertig huwelijksjaren ging niet alles van een leien dakje. Wij weten hoe het voor een echtpaar is om in de shit te zitten. Mede dankzij hulp van anderen hebben wij ervaren dat het mogelijk is er samen uit te komen. Dat was tien jaar geleden voor ons reden om samen met dit begeleidingswerk te beginnen.

Zegeltjes plakken totdat het boekje vol is…

Stoppen met praten is dodelijk voor een (huwelijks-)relatie, zeggen Rolf en Susan. Zij trekken de vergelijking met een zegeltjesplakboekje van de supermarkt.
Als zich spanningen voordoen in een relatie, is het zaak dat de ene partner de ander van zijn of haar ergernis deelgenoot maakt. Om bijvoorbeeld ruzie te voorkomen kan in een relatie het patroon zijn ontstaan dat echtelieden hun irritatie voor zich houden.
Ieder incident dat zich voordoet tussen man en vrouw, vergelijkt Rolf met het plakken van een zoveelste zegel in het boekje. De man of de vrouw plakt net zolang door tot het zegelboekje vol is. Tegen die tijd is het te laat. Man en vrouw doen er verstandig aan hun probleem onder ogen te zien, voordat het zegelboekje is volgeplakt en alsnog bij de partner wordt ‘ingeleverd’.

Rolf trekt nog een andere vergelijking. “In vrijwel iedere baan is het tegenwoordig de normaalste zaak van de wereld dat een baas eenmaal in het jaar met een werknemer om de tafel gaat voor het houden van een functioneringsgesprek. Wat gaat er goed? Wat kan wellicht beter? Ook in een huwelijksrelatie is het belangrijk om op gezette tijd als man en vrouw samen de balans op te maken. Een heel jaar wachten is veel te lang. Eigenlijk zou je als echtpaar iedere week een paar momenten moeten inlassen om met elkaar te praten. Om bewust te vragen aan elkaar: ‘Hoe gaat het met jou. En vooral: hoe gaat het met ons samen?’ Dat voorkomt zegeltjesplakkerij” .

Juist door elkaar in het oog te houden en aandacht te hebben en vooral te houden voor elkaar, is een relatie beter bestand tegen nare omstandigheden. Zoals werkloosheid, ziekte van jezelf, je partner of je kinderen. Geen mens blijft in zijn of haar leven hiervan gevrijwaard. ,,Als je in de loop der jaren samen een goede relatie hebt opgebouwd, sta je er bij moeilijkheden niet alleen voor. Samen kun je tegenslagen beter aan.’’

Voor meer informatie: www.praktijkvoorpersoonlijkegroei.nl

Dit artikel is geplaatst in PSC-magazine 2017 editie 5